Veelgestelde vragen

• Veilig staat altijd voorop,
• We maken elektriciteit tegen een concurrerend kostprijsniveau,
• We hebben een hoge bedrijfszekerheid en beschikbaarheid
• We verbeteren continu de (veiligheids)prestaties van onze kerncentrale

EPZ produceert ruim 500 MegaWatt stroom met windturbines en de enige kerncentrale in Nederland. Al die stroom is klimaatneutraal.

• Tot de 25% veiligste kerncentrales van de westerse wereld behoren 
• Met de kerncentrale produceren tot 2034
• Top vijf van energieproductie Nederland met hoogste beschikbaarheid en bedrijfszekerheid

De kerncentrale heeft een Kernenergiewetvergunning tot 2034.

In deze vergunning staan de voorwaarden waarbinnen de kerncentrale mag worden bedreven. Deze voorwaarden zijn gebaseerd op internationale IAEA-regels. Er is streng toezicht op de naleving.

Het ondernemingsbestuur van EPZ (corporate governance) wordt bepaald door wetgeving, jurisprudentie en de Nederlandse corporate governance code. EPZ heeft geen (verplichte) Raad van Commissarissen. Hoewel de corporate governance code met name geldt voor beursgenoteerde Nederlandse vennootschappen hanteren wij, met het oog op de maatschappelijke betekenis, de corporate governance code waar dat mogelijk en wenselijk is.

De Directie en Algemene Vergadering van Aandeelhouders onderschrijven het uitgangspunt dat aan de code ten grondslag ligt.

Radioactief afval wordt via het spoor getransporteerd in speciale containers die bestand zijn tegen extreme ongelukken. Deze containers zijn zo ontworpen dat ze tegen botsingen, valpartijen, brand, onderdompeling en andere extreme gebeurtenissen kunnen. Dit is uitvoerig getest.

Op dit moment wordt er nagedacht wat er met het lang stralende kernafval moet gebeuren. Daar hebben we alle tijd voor. Het meest waarschijnlijke is dat we het terugneembaar in de diepe bodem opbergen. Het ligt daar dan veilig en als inzichten veranderen, kun je het weer naar boven halen.

Hoogradioactief afval komt uit splijtstofelementen die als brandstof in onze reactor zijn gebruikt. Het zijn splijtingsproducten die overblijven naar het splijten van uranium en plutonium.

Deze splijtingsproducten worden door heet vloeibaar glas gemengd en in een rvs-vat gegoten waarin het stolt. Er kan dan niets meer mee gebeuren. Per jaar produceren wij ongeveer anderhalve kubieke meter van dit verglaasde afval. Wij slaan dat veilig op in een speciaal gebouw bij de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in Vlissingen.

Laag- en middelradioactief afval bestaat voornamelijk uit materialen en gereedschappen die we in onze kerncentrale gebruiken. Oude bedrijfskleding bijvoorbeeld. We verzamelen dit afval (laag- en middelradioactief gescheiden) in roestvrijstalen vaten. De vaten worden samengeperst tot dikke plakken zodat ze minder ruimte innemen. De plakken laten we in beton gieten voor opslag. Per jaar is dit enkele tientallen kubieke meters afval, inclusief de betonnen verpakking. Ook dit afval staat zorgvuldig opgeslagen bij COVRA. Over enkele tientallen jaren is het laag- radioactief afval stralingvrij: het is dan ‘gewoon’ afval.

Van plutonium zijn 21 radioactieve isotopen bekend. Het splijtbare 239Pu is het bekendste isotoop met een halfwaardetijd van 24.000 jaar

Uranium 238 (238U) is een natuurlijke (niet zo heel erg) radioactieve isotoop. Het heeft een halveringstijd tijd van 4,5 miljard jaar, waarna het is veranderd in het isotoop thorium 234.

De kerncentrale Borssele is een zogenaamde drukwater reactor met twee kringlopen. Het water in de eerste hermetisch gesloten kringloop rond de reactor staat onder hoge druk waardoor dit niet gaat koken. De warmte wordt afgegeven aan een tweede kringloop waarin water wordt omgezet in stoom. De eerste kringloop kan radioactiviteit bevatten, maar dit kan niet worden afgegeven aan de tweede kringloop. De stoom is dus niet radioactief.

Hoe komt het dat radioactiviteit met het verstrijken van de tijd verdwijnt?

Een kenmerk van radioactiviteit is dat de straling met de tijd afneemt. Dat regelt de natuur zelf. Hoe meer tijd er verstrijkt, hoe minder het straalt. De instabiele elementen zoeken naar een nieuw evenwicht. Als ze dat evenwicht bereiken, is de radioactieve stof stabiel geworden en zendt het geen straling meer uit.

Hoe lang het duurt voor radioactiviteit is vervallen, drukken we uit met halveringstijd. Dat is de tijd die nodig is om telkens de helft van de radioactiviteit kwijt te raken. Na twee halveringstijden is de radioactiviteit de helft van de helft. Dat is dus een kwart van de beginwaarde.

Iedere radioactieve stof heeft een eigen vaste halveringstijd. Voor de ene stof zijn dat secondes, voor andere stoffen zijn dat duizenden jaren. Het ene radioactieve stofje is dus meteen als het ontstaat al ongevaarlijk. Ander radioactief materiaal moet je vele duizenden jaren opslaan voor het ophoudt met stralen.

Er gaat verse splijtstof naar de centrale toe, gebruikte splijtstof naar de recycling fabriek. Die stuurt het radioactief afval dat overblijft naar COVRA in Vlissingen war het wordt opgeslagen.

Sterker nog: je kunt er bovenop staan! Je kunt de COVRA in Vlissingen bezoeken. Hier ligt al het nucleaire afval van Nederland veilig opgeslagen. 

Splijtstof komt uit de natuur in de vorm van uranium. Het kan ook kunstmatig worden verkregen uit een kernreactie in de vorm van plutonium. Plutonium kwam vroeger ook in de natuur voor, maar is in de loop van miljoenen jaren door natuurlijk verval verdwenen.

Uranium wordt als erts gewonnen uit de aardkorst. Het is een natuurlijke stof die licht radioactief is. Het uranium-238 op Aarde is in de ruimte ontstaan door het samensmelten van andere atomen (nucleosynthese) in supernova’s.

We hebben wereldwijd afgesproken om in kerncentrales uitsluitend laagverrijkt uranium te gebruiken met circa 5 procent splijtbare atomen. Daarmee kun je geen atoombom maken. Daarvoor heb je tientallen procenten splijtbare atomen in je splijtstof nodig.

Onze medewerkers zijn ongewapend, wel zijn politiehonden op het terrein aanwezig. Onze medewerkers detecteren met de beschikbare (en vaak onzichtbare) systemen wat er rond de kerncentrale gebeurt. Bij een beveiligingsincident zorgen onze systemen en onze bewakers voor vertraging in de ontwikkeling van het incident. Er is dan tijd voor het inschatten van risico’s en daarop te reageren. De opvolging van incidenten en de eventuele opschaling van hulp is een verantwoordelijkheid van de overheid. De Rijksoverheid treedt altijd op bij beveiligingsincidenten rond de kerncentrale, hierover zijn afspraken gemaakt met politie, openbaar bestuur en hulpdiensten. Eventuele geweldsuitoefening is voorbehouden aan de overheid. Er is continu nauwe samenwerking tussen EPZ en de overheid en er wordt regelmatig geoefend.

Onze kerncentrale beschikt over zogenaamde waterstof-recombinatoren. Dat zijn een soort katalysatoren die waterstof meteen bij het ontstaan omzetten in zuurstof en water. Daardoor zal het containment niet door een waterstofexplosie beschadigd kunnen raken. Deze recombinatoren hebben geen elektriciteit nodig om hun werk te doen.

In Nederland is het toezicht ondergebracht bij de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS, onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Milieu).

De ANVS controleert aan de hand van verplichte rapportages of EPZ voldoet aan de voorschriften. Ook houdt de ANVS vrijwel dagelijks toezicht op de werkvloer in de kerncentrale. ANVS kan het Internationaal Atoom Energie Agentschap van de Verenigde Naties (IAEA) vragen om specifieke controles uit te voeren.

De WANO is de World Association of Nuclear Operators. Het is de internationale ‘brancheorganisatie’ van kerncentrales die toeziet op de continue verbetering van de veiligheid in de sector. Bij de WANO zijn alle elektriciteitproducerende kerncentrales in de wereld aangesloten. Door het organiseren van veiligheidsonderzoeken (Peer Reviews en Technical Support Missions) kijken deskundigen van kernenergiecentrales uit de hele wereld in elkaars installaties. Het doel is om van elkaar te leren door elkaar te beoordelen. Medewerkers van EPZ worden aangemoedigd om zelf ook aan de WANO-missies mee te doen. Regelmatig zijn medewerkers van EPZ voor Peer Reviews bij andere kerncentrales. De deskundigen baseren hun oordeel vooral op waarnemingen in de kerncentrale en interviews met medewerkers. Zij doen aanbevelingen voor verbeteringen. Een Peer Review is een interne aangelegenheid, volgens internationale afspraken worden resultaten niet openbaar gemaakt. De ‘teamleader’ rapporteert de eindconclusie aan het management van de betreffende kerncentrale dat vervolgens actie onderneemt. Na twee jaar komt er een vervolgonderzoek om te beoordelen wat er met verbeterpunten is gedaan.

Binnen de organisatie zijn medewerkers gewend om elkaar aan te spreken op veilig werken. De veiligheidsprincipes in de kerncentrale zijn gebaseerd op de IAEA Safety Standards. Alles is daarbij ondergeschikt gemaakt aan de bescherming van mens en milieu tegen de risico’s van een radioactieve emissie. Dit geldt voor de installaties, gebruik van materialen en de processen. Veiligheid gaat bij EPZ dus altijd voor.

Veiligheid heeft de hoogste prioriteit; veiligheid gaat dus vóór alles. We werken veilig, of we werken niet. De basis van de nucleaire veiligheid ligt vast in wetten, besluiten en de bedrijfsvergunning. Hierin staat waaraan het ontwerp en de exploitatie van de kerncentrale moet voldoen. Daarnaast geldt het zeer strenge nucleaire veiligheidsbeleid van EPZ. Tenslotte is er onafhankelijk, extern toezicht op en handhaving van de nucleaire veiligheid.

EPZ heeft een gunstige bedrijfslocatie: er zijn geen omwonenden en het waait langs de Westerschelde vaak en hard. Bovendien past windenergie goed bij het klimaatneutrale karakter van EPZ’s stroomproductie.

ALARA staat voor As Low As Reasonably Achievable. De term wordt gebruikt voor de stralingsdosis die onze medewerkers op kunnen lopen. Vrij vertaald betekent ALARA dat we willen dat onze medewerkers zo min mogelijk straling oplopen als we op een redelijke manier kunnen bereiken.

In de kerncentrale is geen enkel vitaal bedieningssysteem aangesloten op het internet. De procesinstallaties zijn van buitenaf dus niet benaderbaar. Het aansturen van het nucleaire proces en de bediening van de reactor gebeurt met analoge techniek. Verstoring van ICT-systemen rond de kerncentrale heeft daarom geen invloed op de beschikbaarheid van de bedieningsinstrumenten. Deze staan immers helemaal los van ICT-aansturing.

In de kantoren rond de kerncentrale gelden strikte regels voor informatiebeveiliging. Bestanden mogen niet zonder meer worden uitgewisseld, vreemde apparaten niet zomaar worden aangesloten. De internetaansluitingen en andere toegangen tot ICT-systemen zijn strikt beveiligd of onbruikbaar voor derden. Op ICT-middelen die mee naar binnen worden genomen, geldt een registratieplicht en streng toezicht.

Daar kan de kerncentrale tegen. De dijk vangt veel van de drukgolf op en de vitale gebouwen van de kerncentrales zijn bestand tegen extreem geweld zoals explosies, schokgolven en aardbevingen.

De beveiliging van onze kerncentrale is opgezet volgens nationale en internationale richtlijnen (IAEA). Deze geven aan dat er moet worden beveiligd volgens het principe van detecteren, vertragen, risico inschatten en reageren. Hiervoor ligt een systeem van beveiligingsringen om de kerncentrale. Het beveiligingsniveau loopt op naarmate je het hart van de kerncentrale dichter nadert.

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan aan het reactorvat-staal vóór de inbedrijfname. Daardoor is er veel bekend over de beginsituatie. Tijdens bedrijf is het vat periodiek helemaal onderzocht met onder meer inwendig onderzoek. Daaruit blijkt dat het staal hoegenaamd niet afwijkt van de beginsituatie. Het is nu zelfs nog beter dan van een nieuw vat zou worden geëist.

De periodieke inspecties worden gedaan door gespecialiseerde gekwalificeerde

externe bedrijven. De resultaten worden voor een second opinion voorgelegd aan een specialist van de toezichthouder Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming.

De kerncentrale wordt volledig geautomatiseerd bediend. De mens is vooral bezig met de controle op de automatische bediening en het uitvoeren van tests en beproevingen. Alleen in uitzonderlijke gevallen grijpt de mens volgens strenge procedures in.

Wie bij de kerncentrale komt werken volgt eerst de basisopleiding. De basisopleiding duurt anderhalf jaar. Nieuwe medewerkers krijgen klassikaal les voor hun theoretische kennis over onder meer fysica en reactorkunde. Daarna volgt praktijkonderwijs op de simulator op de Kraftwerkschule in Essen. Na anderhalf jaar volgt een staatsexamen. Wie slaagt ontvangt een licentie om te mogen werken in een wachtploeg en gaat aan de slag onder begeleiding van een ervaren collega.