Veelgestelde vragen

Onze medewerkers zijn ongewapend en detecteren met de beschikbare (en vaak onzichtbare) systemen wat er rond de kerncentrale gebeurt. Bij een beveiligingsincident zorgen onze systemen en onze bewakers voor vertraging in de ontwikkeling van het incident. Er is dan tijd voor het inschatten van risico’s en daarop te reageren. De opvolging van incidenten en de eventuele opschaling van hulp is een verantwoordelijkheid van de overheid. De Rijksoverheid treedt altijd op bij beveiligingsincidenten rond de kerncentrale, hierover zijn afspraken gemaakt met politie, openbaar bestuur en hulpdiensten. Eventuele geweldsuitoefening is voorbehouden aan de overheid. Er is continu nauwe samenwerking tussen EPZ en de overheid en er wordt regelmatig geoefend.

Sterker nog: je kunt er bovenop staan! Je kunt de COVRA in Vlissingen bezoeken. Hier ligt al het nucleaire afval van Nederland veilig opgeslagen.

Dat komt door de natuurkundige wetten waaraan het kernsplijtingsproces in een drukwaterreactor als de Borssele onderhevig is. Alleen onder uitgebalanceerde omstandigheden lukt het om het kernsplijtingsproces in stand te houden: met de juiste verhoudingen tussen neutronen, splijtbare atomen en niet splijtbare atomen. Na vier jaar is deze balans te veel verstoord en moet de splijtstof opnieuw worden samengesteld. Gelukkig kunnen we zo’n 95 procent opnieuw gebruiken en blijft er slechts 5 procent afval over.

EPZ produceert ruim 500 MegaWatt stroom met windturbines, een zonnepark en de enige kerncentrale in Nederland. Al die stroom is klimaatneutraal.

Daar kan de kerncentrale tegen. De dijk vangt veel van de drukgolf op en de vitale gebouwen van de kerncentrales zijn bestand tegen extreem geweld zoals explosies, schokgolven en aardbevingen.

De vitale gebouwen en installaties zijn goed beveiligd tegen vliegtuigongelukken. Voor de bestrijding van de kerosinebrand die na een crash kan ontstaan, heeft EPZ een eigen crashtender (schuimblusvoertuig) op veilig afstand van de kerncentrale.

De beveiliging van onze kerncentrale is opgezet volgens nationale en internationale richtlijnen (IAEA). Deze geven aan dat er moet worden beveiligd volgens het principe van detecteren, vertragen, risico inschatten en reageren. Hiervoor ligt een systeem van beveiligingsringen om de kerncentrale. Het beveiligingsniveau loopt op naarmate je het hart van de kerncentrale dichter nadert.

In de kerncentrale is geen enkel vitaal bedieningssysteem aangesloten op het internet. De procesinstallaties zijn van buitenaf dus niet benaderbaar. Het aansturen van het nucleaire proces en de bediening van de reactor gebeurt met analoge techniek. Verstoring van ICT-systemen rond de kerncentrale heeft daarom geen invloed op de beschikbaarheid van de bedieningsinstrumenten. Deze staan immers helemaal los van ICT-aansturing. In de kantoren rond de kerncentrale gelden strikte regels voor informatiebeveiliging. Bestanden mogen niet zonder meer worden uitgewisseld, vreemde apparaten niet zomaar worden aangesloten. De internetaansluitingen en andere toegangen tot ICT-systemen zijn strikt beveiligd of onbruikbaar voor derden. Op ICT-middelen die mee naar binnen worden genomen, geldt een registratieplicht en streng toezicht.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een lijst met vitale objecten opgesteld. Dit zijn belangrijke gebouwen, installaties en plekken die bij een ramp of aanslag beschermd moeten worden. Denk hierbij aan havens, drinkwater- en elektriciteitsbedrijven. Ook onze kerncentrale is door de Nederlandse regering aangemerkt als vitaal object en staat dus op deze lijst.

Iemand die bij de kerncentrale werkt, krijgt tussen de 15 en 20 dagen per jaar onderwijs en training op (onder meer) de simulator van de kerncentrale. Het gaat bij EPZ om het opleiden van haar medewerkers én het ontwikkelen van kennis en persoonlijke vaardigheden. Niet alleen voor wat nodig is voor de huidige functie maar ook voor de toekomst.

Wie bij de kerncentrale komt werken volgt eerst de basisopleiding. De basisopleiding duurt anderhalf jaar. Nieuwe medewerkers krijgen klassikaal les voor hun theoretische kennis over onder meer fysica en reactorkunde. Daarna volgt praktijkonderwijs op de simulator op de Kraftwerkschule in Essen. Na anderhalf jaar volgt een staatsexamen. Wie slaagt ontvangt een licentie om te mogen werken in een wachtploeg en gaat aan de slag onder begeleiding van een ervaren collega.

Nee, daarvoor hebben we de zogenaamde ‘Opfriscursus’. Twee weken per jaar volgen onze medewerkers een Opfriscursus (herhalingscursus) om de theorie (fysica, techniek) levend te houden. Verder is er nog een gamma aan specifieke functie-gerelateerde cursussen: - Alarmplanoefeningen - Brandweeroefeningen - Iedere afdeling oefent apart eigen taken - Trainingen menselijk gedrag - Toolbox meetings om veilig werken voor te bereiden - Speciaal voor de splijtstofwisselperiode: workshops over algemene en specifieke zaken in het licht van de veiligheidscultuur. Er wordt uitleg gegeven over aanstaande werkzaamheden en hoe die worden uitgevoerd De wachtmedewerkers van de kerncentrale trainen daarnaast twee keer per jaar een week lang op de Krafftwerkschule (de simulator) in het Duitse Essen. Hier worden alle mogelijke en niet-voorziene praktijksituaties nagebootst die in een kerncentrale kunnen plaatsvinden. Simulatortrainingen zijn een vergunningstechnische verplichting. Tenslotte zijn er nog internationale uitwisselingen met andere centrales of via IAEA-missies. Via peer reviews en audits worden best practices uitgewisseld en geleerd van elkaars ervaringen. Alle individuele opleidingen en kwalificaties worden uiteraard nauwkeurig bijgehouden.

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan aan het reactorvat-staal vóór de inbedrijfname. Daardoor is er veel bekend over de beginsituatie. Tijdens bedrijf is het vat periodiek helemaal onderzocht met onder meer inwendig onderzoek. Daaruit blijkt dat het staal hoegenaamd niet afwijkt van de beginsituatie. Het is nu zelfs nog beter dan van een nieuw vat zou worden geëist.

Het reactorvat en ook de andere vitale delen van het primaire systeem vallen onder een streng inspectieregime. Inspectie gebeurt met name tijdens de jaarlijkse splijtstofwissel als de centrale uit bedrijf is. Elke tien jaar is het volledige reactorvat ten minste één keer geïnspecteerd. In Borssele gebeuren inspecties met speciale camera’s, wervelstroom-, röntgen- en ultrasoon technieken. Ook tijdens bedrijf controleren wacht- en onderhoudsmensen voortdurend de conditie van de installatie. Afwijkingen worden gemeld, zo nodig wordt ingegrepen.

De periodieke inspecties worden gedaan door gespecialiseerde gekwalificeerde externe bedrijven. De resultaten worden voor een second opinion voorgelegd aan een specialist van de toezichthouder Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming.

De wachtploeg bestaat uit vier personen. Een wachtingenieur heeft de leiding; een plaatsvervangend wachtingenieur houdt met afstand tot het proces toezicht en twee werktuigkundigen houden de processen in de gaten. Eentje het nucleaire deel, de andere het conventionele deel van de centrale.

De kerncentrale wordt volledig geautomatiseerd bediend. De mens is vooral bezig met de controle op de automatische bediening en het uitvoeren van tests en beproevingen. Alleen in uitzonderlijke gevallen grijpt de mens volgens strenge procedures in.

Hoe gek het ook klinkt: in de basis is de kerncentrale net een stoommachine. Splijtende uraniumkernen zorgen voor warmte waarmee water wordt verhit tot stoom. Met die stoom drijven we een turbine-generator aan die eletriciteit maakt. Uiteraard zit er om deze basis nog heel veel hulp- en veiligheidssystemen heen die er voor zorgen dat het toch nog een ingewikkelde fabriek is.

Het reactor vat wordt ter plekke in de bol onder water in kleine hanteerbare stukken ‘gezaagd’. Die gaan in containers en worden afgevoerd naar COVRA waar ze veilig bovengronds worden opgeslagen tot er een eindberging voor radioactief afval gereed is.

EPZ produceert ruim 500 MegaWatt stroom met windturbines, zonnepanelen en de enige kerncentrale in Nederland. Al die stroom is klimaatneutraal.

Bij EPZ werken ruim 500 mensen. Daarnaast worden er regelmatig mensen ingehuurd en werken mensen als toeleverancier. In totaal zijn er ongeveer 1.000 banen verbonden met EPZ.

- Tot de 25% veiligste kerncentrales van de westerse wereld behoren - Met de kerncentrale produceren tot 2034 - Top vijf van energieproductie Nederland met hoogste beschikbaarheid en bedrijfszekerheid

EPZ is een joint venture van PZEM en Energy Resources Holding BV, dat op haar beurt onderdeel is van het Duitse energiebedrijf RWE.

De kerncentrale heeft een Kernenergiewetvergunning tot 2034. In deze vergunning staan de voorwaarden waarbinnen de kerncentrale mag worden bedreven. Deze voorwaarden zijn gebaseerd op internationale IAEA-regels. Er is streng toezicht op de naleving.

De kolencentrale van EPZ is november 2015 gesloten omdat hij niet meer rendabel was. Komende jaren zal de installatie worden afgebroken.

Het ondernemingsbestuur van EPZ (corporate governance) wordt bepaald door wetgeving, jurisprudentie en de Nederlandse corporate governance code. EPZ heeft geen (verplichte) Raad van Commissarissen. Hoewel de corporate governance code met name geldt voor beursgenoteerde Nederlandse vennootschappen hanteren wij, met het oog op de maatschappelijke betekenis, de corporate governance code waar dat mogelijk en wenselijk is. De Directie en Algemene Vergadering van Aandeelhouders onderschrijven het uitgangspunt dat aan de code ten grondslag ligt.

Ja, we hebben aandacht voor het welzijn van onze medewerkers, de milieubelasting en effecten op de samenleving.EPZ verbindt zich aan het Global Compact Initiative (GCI) van de Verenigde Naties. In tien leidende principes ligt in deze verklaring vast hoe bedrijven omgaan met mensenrechten, arbeidsomstandigheden, het milieu en zakelijke integriteit. Deze aandacht gaat verder dan waartoe de wet ons verplicht. In ons jaarverslag rapporteren wij hierover.

EPZ maakt elektriciteit. Nucleaire en industriële veiligheid zijn onze belangrijkste prioriteiten en dat is zichtbaar in alles wat we doen. De bedrijfsvoering is optimaal afgestemd op de behoefte van onze klanten (tollers) en is maatschappelijk verantwoord. Onze medewerkers zijn onze belangrijkste succesfactor. Dat is onze missie. Hoe we dat doen, staat in onze visie: - Wij zijn het hart van ons bedrijf. - Onze trots is onze nucleaire professionaliteit. - Onze kracht is voortdurend verbeteren door samenwerking. - Wereldwijd voorop in veiligheid en betrouwbaarheid is ons resultaat.

Wij maken waar waarvoor we staan. We investeren in nieuwe technologie en in de kwaliteit van de installaties. We investeren ook in onszelf met interne en externe opleidingen of loopbaantrajecten. We maken werk van onze persoonlijke ontwikkeling en dragen bij aan het bedrijfsresultaat. Dat vraagt een veiligheidsbewuste en gedisciplineerde werkhouding. Respect en betrouwbaarheid zijn het fundament voor een goed functionerende organisatie en een veilige cultuur voor openheid en feedback. We werken samen en nemen onze verantwoordelijkheid voor wat we doen. Samen werken we resultaatgericht toe naar de doelen die we hebben gesteld.

We houden ons vanzelfsprekend aan de wet, maar onze limieten zijn vaak vele malen strenger dan wat er wettelijk is toegestaan of voorgeschreven. We kiezen altijd voor de best beschikbare (milieu)technologie.

Kunstmatige isotopen, zoals bijvoorbeeld bij kankertherapie en diagnostiek worden gebruikt, vervallen vaak snel. Vandaar dat je ze in de natuur niet aantreft (ze vervallen immers). Een veelgebruikte isotoop in de medische sector is bijvoorbeeld technetium met een halveringstijd van 6 uur.

In de kerncentrale Borssele wordt elektriciteit gemaakt door kernsplijting. Daarbij ontstaat radioactief afval, afkomstig van splijting van verrijkt uranium en plutonium. Na vier jaar is vijf procent van de splijtstof veranderd in radioactief afval. Het zijn splijtingsproducten, Het overgrote deel (95 procent) zijn herbruikbare grondstoffen en worden gerecycled. In totaal maakt de kerncentrale jaarlijks ongeveer 1,5 kubieke meter hoogradioactief afval.

Hoogradioactief afval komt uit splijtstofelementen die als brandstof in onze reactor zijn gebruikt. Het zijn splijtingsproducten die overblijven naar het splijten van uranium en plutonium. Deze splijtingsproducten worden door heet vloeibaar glas gemengd en in een rvs-vat gegoten waarin het stolt. Er kan dan niets meer mee gebeuren. Per jaar produceren wij ongeveer anderhalve kubieke meter van dit verglaasde afval. Wij slaan dat veilig op in een speciaal gebouw bij de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in Vlissingen. Laag- en middelradioactief afval bestaat voornamelijk uit materialen en gereedschappen die we in onze kerncentrale gebruiken. Oude bedrijfskleding bijvoorbeeld. We verzamelen dit afval (laag- en middelradioactief gescheiden) in roestvrijstalen vaten. De vaten worden samengeperst tot dikke plakken zodat ze minder ruimte innemen. De plakken laten we in beton gieten voor opslag. Per jaar is dit enkele tientallen kubieke meters afval, inclusief de betonnen verpakking. Ook dit afval staat zorgvuldig opgeslagen bij COVRA. Over enkele tientallen jaren is het laag- radioactief afval stralingvrij: het is dan ‘gewoon’ afval.

COVRA slaat het afval voor honderd jaar bovengronds op tot er een eindberging is gerealiseerd. In de tussentijd is door de halveringstijd een groot deel van het afval al veel minder schadelijk geworden. Het bevat dan nog wel enkele bestanddelen die nog duizenden jaren radioactief blijven en daarom het beste in stabiele geologische aardlagen in de diepe bodem kunnen worden opgeslagen.

Na honderd jaar moet er een definitieve oplossing voor het radioactief afval voorhanden zijn. De hoeveelheid is gering en goed hanteerbaar. Er is dus genoeg tijd om een voor iedereen aanvaardbare oplossing te vinden. Twee oplossingen komen inmiddels in zicht: - Veilige opslag in een geologische eindberging. Een stabiele diepe aardlaag waar het radioactief afval veilig kan vervallen. - Transmutatie: het omzetten van langlevend radioactief afval in kortlevend. Op laboratoriumschaal is dit al mogelijk.

Hoe komt het dat radioactiviteit met het verstrijken van de tijd verdwijnt? Een kenmerk van radioactiviteit is dat de straling met de tijd afneemt. Dat regelt de natuur zelf. Hoe meer tijd er verstrijkt, hoe minder het straalt. De instabiele elementen zoeken naar een nieuw evenwicht. Als ze dat evenwicht bereiken, is de radioactieve stof stabiel geworden en zendt het geen straling meer uit.

Hoe lang het duurt voor radioactiviteit is vervallen, drukken we uit met halveringstijd. Dat is de tijd die nodig is om telkens de helft van de radioactiviteit kwijt te raken. Na twee halveringstijden is de radioactiviteit de helft van de helft. Dat is dus een kwart van de beginwaarde. Iedere radioactieve stof heeft een eigen vaste halveringstijd. Voor de ene stof zijn dat secondes, voor andere stoffen zijn dat duizenden jaren. Het ene radioactieve stofje is dus meteen als het ontstaat al ongevaarlijk. Ander radioactief materiaal moet je vele duizenden jaren opslaan voor het ophoudt met stralen.

Straling is overal om ons heen: de natuurlijke achtergrondstraling. Die is ongevaarlijk. Straling is pas gevaarlijk bij langdurige blootstelling aan een hele hoge dosis. Je kunt dit enigszins vergelijken met zonlicht. Zonlicht is goed voor je (vitamine D), maar te veel en te lang zonnebaden is ongezond en kan op termijn zelfs huidkanker veroorzaken.

Dit is geen schoorsteen maar de ventilatieschacht van de kerncentrale. In de luchtdichte bol heerst onderdruk zodat bij een lek lucht altijd naar binnenstroomt. De onderdruk wordt gemaakt door luchtbehandelingsinstallaties. Overtollige lucht wordt geventileerd op de schacht. Voordat dit gebeurt wordt de lucht eerst behandeld door filterstraten en daarna nog gecontroleerd. Wat de schacht uitgaat is dus schoongemaakt en wordt permanent gemonitord, er ontsnapt geen ongecontroleerde radioactiviteit.

De kerncentrale Borssele is een zogenaamde drukwater reactor met twee kringlopen. Het water in de eerste hermetisch gesloten kringloop rond de reactor staat onder hoge druk waardoor dit niet gaat koken. De warmte wordt afgegeven aan een tweede kringloop waarin water wordt omgezet in stoom. De eerste kringloop kan radioactiviteit bevatten, maar dit kan niet worden afgegeven aan de tweede kringloop. De stoom is dus niet radioactief.

Radioactief afval wordt via het spoor getransporteerd in speciale containers die bestand zijn tegen extreme ongelukken. Deze containers zijn zo ontworpen dat ze tegen botsingen, valpartijen, brand, onderdompeling en andere extreme gebeurtenissen kunnen. Dit is uitvoerig getest.

Op dit moment wordt er nagedacht wat er met het lang stralende kernafval moet gebeuren. Daar hebben we alle tijd voor. Het meest waarschijnlijke is dat we het terugneembaar in de diepe bodem opbergen. Het ligt daar dan veilig en als inzichten veranderen, kun je het weer naar boven halen.

Ja en nee. Het meeste kernafval is binnen enkele tientallen jaren ongevaarlijk geworden. Een kleine hoeveelheid blijft eeuwen lang stralen voor het is uitgedoofd. We hoeven er niet permanent op te passen, maar moeten wel voor eeuwen buiten het milieu houden. Daar zijn technische oplossingen voor, zoals ‘immobiliseren en isoleren’.

Van plutonium zijn 21 radioactieve isotopen bekend. Het splijtbare 239Pu is het bekendste isotoop met een halfwaardetijd van 24.000 jaar

Uranium 238 (238U) is een natuurlijke (niet zo heel erg) radioactieve isotoop. Het heeft een halveringstijd tijd van 4,5 miljard jaar, waarna het is veranderd in het isotoop thorium 234.

Na een kernramp slikken jonge mensen jodiumtabletten om de schildklier te verzadigen zodat die geen radioactief jodium opneemt. Dat is een kortstondige aangelegenheid, jodium 131 heeft een halveringstijd van acht dagen.

Splijtstof bevat een bepaalde hoeveelheid instabiele uranium of plutonium atomen. Als die worden geraakt door een neutron, kunnen ze splijten (kernsplijting) waarna er warmte ontstaat. Vandaar de naam splijtstof.

Splijtstof komt uit de natuur in de vorm van uranium. Het kan ook kunstmatig worden verkregen uit een kernreactie in de vorm van plutonium. Plutonium kwam vroeger ook in de natuur voor, maar is in de loop van miljoenen jaren door natuurlijk verval verdwenen.

Uranium wordt als erts gewonnen uit de aardkorst. Het is een natuurlijke stof die licht radioactief is. Het uranium-238 op Aarde is in de ruimte ontstaan door het samensmelten van andere atomen (nucleosynthese) in supernova’s.

We hebben wereldwijd afgesproken om in kerncentrales uitsluitend laagverrijkt uranium te gebruiken met circa 5 procent splijtbare atomen. Daarmee kun je geen atoombom maken. Daarvoor heb je tientallen procenten splijtbare atomen in je splijtstof nodig.

Bij splijting valt een atoom uit elkaar en ontstaat er warmte en afval. Bij kernfusie ‘smelten’ twee atomen samen en ontstaat er extra energie en nauwelijks afval. Fusie heeft dus voordelen. Op dit moment wordt er in Frankrijk een fusie-reactor gebouwd om hiermee ervaring op te doen.

Er gaat verse splijtstof naar de centrale toe, gebruikte splijtstof naar de recycling fabriek. Die stuurt het radioactief afval dat overblijft naar COVRA in Vlissingen war het wordt opgeslagen.

Sommig kernafval is al na een paar seconden ongevaarlijk, andere stoffen kunnen eeuwen lang blijven stralen. Het zijn juist deze geringe hoeveelheden lang stralende stoffen waar alle aandacht naar uitgaat. Uiteindelijk wordt het allemaal onschadelijk door natuurlijk verval.

Sterker nog: je kunt er bovenop staan! Je kunt de COVRA in Vlissingen bezoeken. Hier ligt al het nucleaire afval van Nederland veilig opgeslagen.

Dat komt door de natuurkundige wetten waaraan het kernsplijtingsproces in een drukwaterreactor als de Borssele onderhevig is. Alleen onder uitgebalanceerde omstandigheden lukt het om het kernsplijtingsproces in stand te houden: met de juiste verhoudingen tussen neutronen, splijtbare atomen en niet splijtbare atomen. Na vier jaar is deze balans te veel verstoord en moet de splijtstof opnieuw worden samengesteld. Gelukkig kunnen we zo’n 95 procent opnieuw gebruiken en blijft er slechts 5 procent afval over.

Dat gebeurt in een special fabriek in Frankrijk waar de splijtstof chemisch wordt ontleed. De bruikbare onderdelen worden teruggewonnen, de onbruikbare onderdelen geconditioneerd en verwerkt in hanteerbare afvalverpakkingen. Die worden bij COVRA opgeslagen. De bruikbare bestanddelen worden weer verwerkt in nieuwe splijtstof voor de reactor.

Veiligheid heeft de hoogste prioriteit; veiligheid gaat dus vóór alles. We werken veilig, of we werken niet. De basis van de nucleaire veiligheid ligt vast in wetten, besluiten en de bedrijfsvergunning. Hierin staat waaraan het ontwerp en de exploitatie van de kerncentrale moet voldoen. Daarnaast geldt het zeer strenge nucleaire veiligheidsbeleid van EPZ. Tenslotte is er onafhankelijk, extern toezicht op en handhaving van de nucleaire veiligheid.

De zeedijk bij EPZ is hoog genoeg, dat wordt regelmatig getoetst door het waterschap. Zelfs in het onwaarschijnlijke geval van een overstroming kan de centrale lange tijd gewoon doordraaien. In 2006 is de overstromingsveiligheid vergroot tot 7.30 meter boven NAP. Uit de stresstest blijkt dat het overstromingsniveau zelfs nog hoger ligt, omdat de luchtinlaat van de noodstroominstallatie van ‘snorkels’ zijn voorzien op een hoogte van 9.80 meter boven NAP. Ter vergelijking: de overstroming in 1953 had bij Borssele een hoogte van 4.70 meter boven NAP.

Kerncentrale Borssele is sinds de bouw voortdurend aangepast aan de stand der techniek. Na ruim veertig jaar voortdurend verbeteren, behoort de kerncentrale ook nu tot de 25 procent veiligste kerncentrales in de westerse wereld. Alle informatie over de veiligheid, veiligheidsverbeteringen en resultaten van veiligheidsonderzoeken zijn op deze website te vinden.

Onze kerncentrale beschikt over zogenaamde waterstof-recombinatoren. Dat zijn een soort katalysatoren die waterstof meteen bij het ontstaan omzetten in zuurstof en water. Daardoor zal het containment niet door een waterstofexplosie beschadigd kunnen raken. Deze recombinatoren hebben geen elektriciteit nodig om hun werk te doen.

De kerncentrale produceert elektriciteit en gebruikt tegelijkertijd ook zelf elektriciteit voor het bedienen van de installatie. Om zeker te stellen dat de veiligheidssystemen altijd werken, moet de stroomvoorziening onder alle omstandigheden gegarandeerd zijn. Daarom zijn tal van (onafhankelijke) noodstroomvoorzieningen aangelegd rond om de kerncentrale. De noodstroomvoorzieningen zijn meervoudig uitgevoerd, overstromingsveilig en vliegtuigbestendig. Als alles uitvalt is er zelfs nog een mobiele elektriciteitscentrale en kan gebruik gemaakt worden van mobiele stroomvoorzieningen van (bijvoorbeeld) het ministerie van Defensie

In Nederland is het toezicht ondergebracht bij de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS, onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat). De ANVS controleert aan de hand van verplichte rapportages of EPZ voldoet aan de voorschriften. Ook houdt de ANVS vrijwel dagelijks toezicht op de werkvloer in de kerncentrale. De ANVS kan het Internationaal Atoom Energie Agentschap van de Verenigde Naties (IAEA) vragen om specifieke controles uit te voeren.

Wat is het IAEA? Het Internationaal Atoom Energie Agentschap IAEA van de Verenigde Naties bevordert vreedzaam gebruik van splijtstoffen en houdt internationaal toezicht op het veilig en vreedzaam gebruik van kernenergie. Het IAEA is een autonome organisatie binnen de Verenigde Naties. Met het ondertekenen van de Convention on Nuclear Safety heeft de Nederlandse overheid zich verplicht de nucleaire veiligheid en het toezicht periodiek te laten toetsen door de overige landen die deze conventie hebben ondertekend. Het IAEA draagt zorg voor deze ‘peer review’ en ondersteunt de landen bij het waarborgen en verbeteren van de nucleaire veiligheid. In juni 2011 hadden 72 landen deze conventie ondertekend.

De WANO is de World Association of Nuclear Operators. Het is de internationale ‘brancheorganisatie’ van kerncentrales die toeziet op de continue verbetering van de veiligheid in de sector. Bij de WANO zijn alle elektriciteitproducerende kerncentrales in de wereld aangesloten. Door het organiseren van veiligheidsonderzoeken (Peer Reviews en Technical Support Missions) kijken deskundigen van kernenergiecentrales uit de hele wereld in elkaars installaties. Het doel is om van elkaar te leren door elkaar te beoordelen. Medewerkers van EPZ worden aangemoedigd om zelf ook aan de WANO-missies mee te doen. Regelmatig zijn medewerkers van EPZ voor Peer Reviews bij andere kerncentrales. De deskundigen baseren hun oordeel vooral op waarnemingen in de kerncentrale en interviews met medewerkers. Zij doen aanbevelingen voor verbeteringen. Een Peer Review is een interne aangelegenheid, volgens internationale afspraken worden resultaten niet openbaar gemaakt. De ‘teamleader’ rapporteert de eindconclusie aan het management van de betreffende kerncentrale dat vervolgens actie onderneemt. Na twee jaar komt er een vervolgonderzoek om te beoordelen wat er met verbeterpunten is gedaan.

De ERBVC is de Externe ReactorBeveiligingsCommissie. Dit is een internationale groep deskundigen die de directeur EPZ adviseert over de veiligheid, het veiligheidsbeleid, de toetsing aan en afstemming met internationale veiligheidsnormen en regelgeving. De ERBVC beoordeelt ook of de (interne) RBVC adequaat functioneert. De ERBVC moet voorkomen dat de interne deskundigen een tunnelvisie ontwikkelen. Drie keer per jaar komt de ERBVC bij elkaar om het veiligheidsniveau van de kernenergiecentrale te beoordelen en de resultaten met de directeur te bespreken. Immers: het gevaar bestaat dat als je dagelijks in de spiegel kijkt, veranderingen in wat je ziet niet (meer) opvallen. De externe deskundigen toetsen in een schaduw-review de bedrijfsvoering, processen en het onderhoud onafhankelijk en technisch vakinhoudelijk aan de hand van de internationale ‘state of the art’.

Binnen de organisatie zijn medewerkers gewend om elkaar aan te spreken op veilig werken. De veiligheidsprincipes in de kerncentrale zijn gebaseerd op de IAEA (International Atomic Energy Agency) Safety Standards. Alles is daarbij ondergeschikt gemaakt aan de bescherming van mens en milieu tegen de risico’s van een radioactieve emissie. Dit geldt voor de installaties, gebruik van materialen en de processen. Veiligheid gaat bij EPZ dus altijd voor.

We maken de veiligheidscultuur zoveel mogelijk tastbaar door ‘Management Expectations’ vast te leggen. In deze Management Verwachtingen maken we toegankelijk (en begrijpelijk) wat we van onze medewerkers verwachten. Elke medewerker is aanspreekbaar op zijn of haar verantwoordelijkheid ten aanzien van de nucleaire veiligheid. Er wordt hierop geschoold en gecoacht, individueel en in teamverband.

EPZ heeft een gunstige bedrijfslocatie: er zijn geen omwonenden en het waait langs de Westerschelde vaak en hard. Bovendien past windenergie goed bij het klimaatneutrale karakter van EPZ’s stroomproductie.

Al ons radioactieve afval wordt veilig en verantwoord bij COVRA opgeslagen. De Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) heeft als enige bedrijf in Nederland de taak om al het radioactieve afval van Nederland te verzamelen, te verwerken en op te slaan. We hergebruiken 95 procent van onze splijtstof, de rest is hoogradioactief afval. We laten dit mengen met vloeibaar glas. Het mengsel wordt lucht- en vloeistofdicht verpakt in roestvrijstalen vaten (canisters). Deze canisters worden opgeslagen in een speciaal gebouw: het Hoogradioactief Afval Behandelings- en Opslag Gebouw (HABOG). Met onze kerncentrale produceren we jaarlijks zeven canisters hoogradioactief afval (= 1,5 m3). Kom meer te weten over de opslag van radioactief afval op www.covra.nl

ALARA staat voor As Low As Reasonably Achievable. De term wordt gebruikt voor de stralingsdosis die onze medewerkers op kunnen lopen. Vrij vertaald betekent ALARA dat we willen dat onze medewerkers zo min mogelijk straling oplopen als we op een redelijke manier kunnen bereiken.

Het ontmantelen gebeurt zorgvuldig en grondig: er blijft een groene wei over. Er wordt in 2034 begonnen, zo rond 2048 worden de laatste heipalen uit de grond getrokken.

Bij EPZ werken ca. 400 mensen en ca. 100 ingeleenden. Daarnaast worden er regelmatig mensen ingehuurd en werken mensen als toeleverancier. In totaal zijn er ongeveer 1.000 banen verbonden met EPZ.

Binnen de organisatie zijn medewerkers gewend om elkaar aan te spreken op veilig werken. De veiligheidsprincipes in de kerncentrale zijn gebaseerd op de IAEA Safety Standards. Alles is daarbij ondergeschikt gemaakt aan de bescherming van mens en milieu tegen de risico’s van een radioactieve emissie. Dit geldt voor de installaties, gebruik van materialen en de processen. Veiligheid gaat bij EPZ dus altijd voor.