Met 100% positieve energie vooruit

Wie in Borssele of omgeving woont, kent de kerncentrale. Maar hoe het er daarbinnen uitziet? Dat is minder bekend. In 2024 openden we daarom speciaal voor dorpsbewoners de deuren van onze centrale. Toen dorpsbewoner Piet Buijs hoorde over de rondleidingen, meldde hij zich meteen aan om te komen kijken.

Veiligheid voorop
“Ik vond het wel interessant om eens te zien hoe de kerncentrale precies energie opwekt en hoe dat allemaal in elkaar steekt”, vertelt Piet. Samen met negen andere geïnteresseerden mocht hij zich melden in het bezoekerscentrum. Voordat de rondleiding begon, moest hij zich eerst legitimeren, beschermingsmiddelen aantrekken en kreeg hij veiligheidsinstructies van de begeleider en via een korte video. Van deze veiligheidsprocedure keek Piet niet op. “Als voormalig chauffeur kwam ik regelmatig bij chemische fabrieken met dit soort strenge veiligheidsvoorschriften”, vertelt hij.  

Naar de kern
Het hoogtepunt van de rondleiding was voor Piet de bol. “Dat is namelijk de ruimte waar het eigenlijk allemaal gebeurt. We gingen via een sluis een soort tunnel in en kwamen toen op een balkon vanwaar je uitkeek op het bassin met de brandstofstaven.” Piet was vooral verbaasd over wat hij niét zag: “Je verwacht een groot vuur of zo,” lacht Piet, “maar eigenlijk gebeurt er weinig wat je kunt zien. Het is er stil, op het gezoem van pompen na.” 

Een ervaring rijker
Na afloop van het bezoek aan de bol werden de handen gewassen en de helmen verwisseld. “Deze konden besmet zijn met radioactieve stoffen”, legt Piet uit. Niet veel later stond hij weer buiten in de frisse zeelucht. “Hartstikke leuk, zo’n middag”, zegt Piet nuchter. “En bijzonder om op zo’n plek te mogen kijken waar je anders nooit komt.”  

Werken in de kerncentrale vraagt om veel ervaring en kennis van alle systemen. Collega’s trainen daarom op de simulator, een exacte kopie van de regelzaal in Borssele. Deze simulator stond in Duitsland en verhuisde in 2024 naar Nederland. Een complexe klus, maar met vele voordelen voor de lange termijn. 

Projectleider Jack de Waal kijkt met een voldaan gevoel terug op de verhuizing. “Het was een uniek project en ik ben trots op de samenwerking tussen alle betrokken collega’s”, vertelt hij. “Onze kerncentrale is gebouwd in een tijd waar touchscreens en snelle computers nog niet de standaard waren. De regelzaal bestaat om die reden uit panelen met daarin duizenden lampjes, meters en knoppen. Het verhuizen daarvan is erg complex en bestond uit demonteren, vervoeren, plaatsen, aansluiten en testen. We hebben dan ook veel moeite moeten doen om een geschikte leverancier te vinden die deze werkzaamheden voor ons kon uitvoeren. Daarnaast hebben we het testen en inbedrijfstellen grotendeels met EPZ-collega’s uitgevoerd.” 

Een strakke planning met noodzakelijke flexibiliteit
Ondanks de complexiteit, zijn de werkzaamheden uitgevoerd volgens een vooraf opgestelde strakke planning. “Binnen deze planning is er ook ruimte geweest voor flexibiliteit”, vertelt Jack. “Want door voortschrijdend inzicht hebben we gedurende het traject ook andere beslissingen genomen. Zo hebben we uiteindelijk veel meer componenten hergebruikt dan we in eerste instantie van plan waren. Een mooi voorbeeld is het hergebruik van honderden interfacekabels, omdat na onderzoek bleek dat de kwaliteit nog erg goed was. Ook hebben we een aantal onderdelen overgenomen van collega-centrales uit Duitsland die hun simulator niet meer nodig hebben.” 

Een exacte kopie
Senior Engineer Arnold Scheele beaamt deze manier van denken. Tijdens het project werd hij vanuit de afdeling Productieondersteuning gedetacheerd naar onder andere het project van de verhuizing. Inmiddels is hij technisch beheerder van de simulator. Zijn belangrijkste taak was om te zorgen dat de simulator weer exact hetzelfde werd opgebouwd, zodat het een kopie bleef van de echte regelkamer. “Deze nieuwe rol gaf mij erg veel energie”, vertelt hij. “Dat was ook wel nodig, want we hebben met een kleine club mensen keihard gewerkt.” 

Sneller dingen testen
Dat de simulator nu op eigen terrein staat, heeft veel voordelen. Een van de gebruikers is Kurt van Dessel, Senior Engineer Training & Qualification. Hij begeleidt verschillende soorten trainingen, zoals reactiviteitsoefeningen en storingen. “Waar cursisten voorheen alleen een trainingsweek hadden, kunnen we nu gedurende het jaar veel sneller dingen testen.” Ook op de lange termijn ziet Kurt voordelen: “Bij problemen in de energiecentrale kunnen we nu heel makkelijk een simulatie draaien. Dan is een noodstop in de centrale zelf niet nodig.” 

Geen Duitse collega’s meer
Een ander gevolg van de verhuizing van Duitsland naar Nederland is dat instructeurs en technici nu geen hulp meer hebben van ervaren Duitse collega’s, vertelt Arnold. Borssele is nu zelf verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het onderhoud van de simulator. Bijkomend voordeel is wel dat de trainingen niet meer in het Duits maar in het Nederlands zijn, besluit Kurt lachend.

Meer weten over de simulator? Lees verder over de verhuizing of ontdek hoe de training eruitziet. 

De regering heeft aan EPZ gevraagd om te onderzoeken of de kerncentrale Borssele na 2034 nog langer in bedrijf kan blijven. Zo kan Nederland haar duurzaamheidsambities nastreven en voldoen aan de ambitieuze doelstellingen voor klimaatneutrale energie. Projectmanager Andreas van Wijk brengt in kaart wat er moet gebeuren om langer open te blijven. Hij is realistisch maar heeft het volste vertrouwen in een goede afloop. 

Dat Borssele na 2034 open kan blijven, is vanwege de huidige wetgeving geen vanzelfsprekendheid. Maar volgens Andreas wel haalbaar. “Kerncentrales worden gebouwd met grote marges in het ontwerp”, legt hij uit. “Kerncentrale Borssele is ooit ontworpen voor 40 jaar, maar we hebben al aangetoond dat we makkelijk 60 jaar meekunnen. We zien nu ook kansen om 80 jaar open te blijven.” 

Onvervangbare onderdelen
“Een aantal onderdelen binnen een kerncentrale zijn onvervangbaar, of veel te duur om te vervangen”, vervolgt Andreas. “Deze moeten dus gebouwd worden met de gedachte dat ze heel lang mee kunnen. Het reactorvat bijvoorbeeld kan niet worden vervangen, maar is nog in hele goede conditie. Het voldoet nog ruim aan de huidige en naar verwachting ook toekomstige eisen.” 

Toekomstperspectief
Hoewel de kerncentrale nog in goede staat is, is de bedrijfsduurverlenging nog geen gelopen race. Dit heeft vooral te maken met wetgeving, legt Andreas uit. “In de wet is vastgelegd dat we in 2034 moeten sluiten. Daar loopt nu een wetswijziging voor maar die is nog niet rond.” En er moet natuurlijk geïnvesteerd worden. Vooralsnog heeft hij het volste vertrouwen in de verlenging. “Ik wil onze organisatie, maar vooral alle collega’s, een toekomstperspectief kunnen bieden. Waar we kennis kunnen blijven overdragen en iedereen zeker is van een baan. Dáár krijg ik energie van.”